Ernő Rubik là một nhà phát minh người Hungary, người được đặt tên và là cha đẻ của khối lập phương Rubik được nhiều người yêu thích.
Ông tạo ra cái được gọi là “Khối lập phương kỳ diệu” vào năm 1974 cho các sinh viên của mình khi còn là một giáo sư dạy thiết kế ở Budapest.
Thứ trò chơi “hại não” này được yêu thích ở mọi lứa tuổi, khối lập phương đầy màu sắc đã truyền cảm hứng cho cả một cộng đồng những người chơi, gọi là các Cubers, trong đó có các cuber tốc độ và dĩ nhiên, có rất nhiều Kỷ lục Guiness Thế giới được nắm giữ.
Dưới đây là bài phỏng vấn của phóng viên trang Kỷ lục thế giới Guiness với Ernő Rubik về lịch sử Khối lập phương của Rubik, về những cảm nhận của ông về việc nó được ưa chuộng khắp nơi và tươi lai của nó.
Ông vẫn còn giữ nguyên mẫu khối lập phương đầu tiên chứ?
Một trong những tác phẩm nguyên mẫu đầu tiên, làm bằng gỗ và không có màu, giờ là một phần của triển lãm khoa học lưu động có tên gọi Còn hơn cả Khối lập phương của Rubik. Chúng tôi đồng sáng lập ra triển lãm này cùng với Trung Tâm Khoa học Tự do ở Mỹ và Phòng thí nghiệm sáng tạo của Google là đối tác chính của chúng tôi. Triển lãm mở màn tại New Jersey năm 2014 và kể từ đó đã chu du khắp thế giới.
Cuộc hành trình từ nguyên mẫu là một đồ dùng dạy học tới trò chơi thương mại diễn ra như thế nào?
Trở lại những năm 70, Hungary dưới sự cai trị của Nhà nước xã hội chủ nghĩa và kế hoạch kinh tế 5 năm – không thực sự lý tưởng cho một sản phẩm hoàn toàn mới thuộc loại các trò chơi ít người biết tới. Nó được đưa vào sản xuất 3 năm sau đó, 1977.
Ông cảm thấy thế nào khi tạo ra một đồ chơi được yêu thích nhiều đến mức vượt qua được cả sự chia rẽ về địa chính trị?
Theo tên ban đầu của nó, đó thực sự là điều kỳ diệu của Khối lập phương này. Nó nói lên những đặc điểm ưu tú nhất phổ biến chung của con người: ham hiểu biết, hiếu động, khả năng giải quyết vấn đề và trí thông minh. Dù bạn có nền tảng xã hội, màu da, tuổi tác hay giới tính thế nào thì Khối lập phương này đều gói gọn câu đố của tất cả chúng ta.
Khi trưởng thành thứ đồ chơi/trò chơi yêu thích của ông là gì?
Trong khi tận hưởng thử thách của các trò kinh điển như Trò chơi 15 hay thậm chí là cờ vua, tôi chủ yếu dồn hết tâm trí vào việc sáng tạo ra các trò chơi và công việc nhỏ của mình. Chúng chủ yếu là các loại trò chơi đơn độc, ở đó bạn bị đương đầu với chính thử thích đó, chứ không phải một đối thủ hay kẻ thù.
Ngay từ đầu ông có nhận thấy sự phức tạp về toán học của Khối lập phương này không? Hay, phải nhờ đến những người khác mới phát lộ ra sự phức tạp của nó?
Rõ ràng rằng ngay từ đầu Khối lập phương này đã chứa đựng trong đó nhiều sự phức tạp và vô cùng nhiều biến thể. Rõ ràng, tôi đã không được trang bị kiến thức để hiểu đầy đủ về ý nghĩa của nó đối với lý thuyết nhóm, với ngành toán học tổ hợp hay với thuật toán. Tuy nhiên, các chuyên gia toán học đã góp phần rất lớn biến Khối lập phương này trở nên thành công trên toàn cầu bởi sự hăng hái từ đầu của họ - thật may là đến giờ điều đó vẫn không bị dao động.
Sự nổi tiếng của Khối lập phương của Rubik đã thay đổi cuộc đời ông thế nào?
Khối lập phương trở nên nổi tiếng trên toàn thế giới và danh tiếng của nó cũng khiến tôi khá hạnh phúc. Nhưng, tôi luôn cẩn trọng để không quá bị để ý.
Ông phản ứng thế nào khi xoay khối lập phương tốc độ phổ biến đã trở thành một môn thể thao?
Xoay khối lập phương tốc độ là một thứ keo thần diệu gắn kết cộng đồng mê giải khối lập phương này sát gần lại nhau. Những tình hữu nghị xuất hiện giữa khắp các lục địa và thậm chí nhiều lễ cưới diễn ra cũng nhờ có một niềm đam mê chung về Khối lập phương này. Là một môn thể thao, xoay khối lập phương tốc độ có mối liên quan mạnh mẽ nào đó là nhờ sự hăng hái của một tổ chức của những người dân bình thường tuyệt vời, Hiệp Hội Khối Lập Phương Của Rubik Thế Giới và mới đây là dưới sự đẩy mạnh chuyên nghiệp của hãng Red Bull nữa.
Nơi khắc nghiệt nhất mà ông đã chứng kiến người ta đang thử sức giải Khối lập phương của Rubik này?
Thật sự là ở mọi nơi: dưới nước, trên sa mạc, trong vũ trụ hay vừa nhảy xuống từ độ cao chóng mặt – có hoặc không có dù.
Ông có đo thời gian cá nhân tốt nhất để giải khối 3×3×3 không?
Tôi chưa bao giờ đo thời gian của tôi – phần vì không hứng thú ganh đua và phần bởi còn kém xa các chuyên gia nên không cần đồng hồ bấm giờ để thiết lập khoảng cách.
Ông cảm thấy thế nào về việc những con robot giờ có thể giải Khối lập phương trong chưa đầy 2 giây?
Sự việc phi thường này hiển nhiên thuộc về người máy hơn là con người có thể làm được và thật sững sờ khi chứng kiến thấy lĩnh vực nghiên cứu này đang phát triển với tốc độ chóng mặt. Cùng lúc này, có một mối liên quan rõ ràng giữa IT (Công nghệ thông tin) nói chung và Khối lập phương này nói riêng vì rất nhiều những thành tích về hoạt động nghiên cứu và phát triển đã đạt được nhờ sử dụng Khối lập phương này. Gần đây nhất, một con robot sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) đã được giới thiệu có thể giải khối lập phương này theo cách mà con người vẫn làm.
